W marcu tego roku odbędzie się kolejny Zjazd Sprawozdawczo-Wyborczy Oddziału PTTK w Myślenicach. Korzenie tej organizacji w naszym mieście sięgają października 1931 roku, kiedy to z inicjatywy
Tadeusza Prus Wiśniowskiego, Stefana Bałuka, Emila Kubali i Marii Osobliwej utworzono myślenicki
Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Wiemy o tym na podstawie najwcześniejszych pisemnych wspomnień Tadeusza Prus Wiśniowskiego, nie zachował się bowiem protokół założycielski.
Tę datę założenia Oddziału potwierdzają jednak publikacje w czasopiśmie „ZIEMIA”, podające kwiecień
1932 roku jako początek sformalizowanej działalności Oddziału PTK w Myślenicach.
Mało o niej wiadomo z powodu braku jakichkolwiek dokumentów archiwalnych poza informacjami podanymi przez
Mariana Kubę Boryczko w opracowaniu „Włóczykije starsze, czyli o PTTK-u” (Myślenice 1993 i 2000):
…”Prezesem został wybrany dr Tadeusz Wiśniowski, sekretarzem Stefan Bałuk, skarbnikiem Maria
Osobliwa. Na członków zapisało się z początku 26 osób. Oddział objął swoją działalnością powiat myślenicki i przede wszystkim przystąpił do organizowania licznych wycieczek, odczytów i pogadanek,
oraz zbierania eksponatów do Muzeum Regionalnego”… W tym miejscu trzeba nadmienić, że ta sama
grupa osób 2 lata wcześniej – 19 października 1929 roku założyła Muzeum Regionalne Ziemi Myślenickiej; jego prezesem został mgr Emil Kubala, sekretarzem Stefan Bałuk, gospodarzem Tadeusz Wiśniowski, skarbnikiem Maria Osobliwa. W tym pierwszym okresie swojego istnienia myślenicki oddział PTK
działał krótko, zaledwie parę lat; ze sprawozdań publikowanych w w/w czasopiśmie „ZIEMIA” wynika, że w 1937 roku Oddział PTK w Myślenicach już formalnie nie istniał (nie nadesłano sprawozdania do
centrali PTK). Zanik aktywności utworzonego Oddziału PTK wiązał się zapewne z faktem, że wkrótce po rozpoczęciu działalności jego prezes – Tadeusz Prus Wiśniowski został nauczycielem szkoły podstawowej w dosyć odległej Skomielnej Białej i tam skoncentrował swoją społeczną aktywność na innej swojej pasji
– polskim morzu. W tym okresie założył Koło Szkolne Ligi Morskiej i Kolonialnej, co zostało uhonorowane prezentem od ministra Przemysłu i Handlu, „twórcy” portu Gdynia i COP-u (Kwiatkowskiego)
i zaowocowało opracowaniem Tadeusza Prus Wiśniowskiego p.t. „Morze źródłem potęgi Polski” (wyd. nakładem Ligi Morskiej – 1945)
Zaznaczyć należy, że oprócz PTK działała już w tym czasie w Myślenicach założona rok wcześniej
tzw. placówka zamiejscowa Oddziału Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego Rabce, kierowana przez znanego myślenickiego adwokata o góralskich korzeniach – Bronisława Miętusa. Funkcjonowała ona
dłużej niż Oddział PTK, prawdopodobnie aż do wybuchu wojny, o czym świadczą materiały źródłowe
zachowane w PTTK Oddział w Rabce, dowodzące istnienia myślenickiej komórki PTT jeszcze w 1938r.
Niestety – wkrótce po zakończeniu okupacji w lipcu 1945 roku Bronisław Miętus zmarł, placówka PTT
w Myślenicach nie podjęła już działalności.
Staraniem pierwotnych założycieli odrodził się natomiast Oddział Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, o czym świadczy zachowany archiwalny dokument „protokołu zebrania założycielskiego” z dnia 20 sierpnia 1946 r. Po przekształceniu (w r. 1950) Oddziału w jednostkę organizacyjną Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, jego działacze traktowali swoją pracę jako kontynuację działalności rozpoczętej przed wojną. Na 25-lecie Oddziału (1931-1956), przygotowali na październik 1956 r.
wiele imprez, które z powodu niesprzyjającej pogody przeprowadzono w lecie następnego tj. 1957 r. Nas-
tępny, huczny jubileusz „40-lecia” obchodzono już w 1968 roku, przyspieszając o 3 lata (na 1928 rok –
w oparciu o nową wersję wspomnień Tadeusza Prus Wiśniowskiego) datę założenia myślenickiego
oddziału PTK. Pamiątkę po tych obchodach stanowi kamienny obelisk usytuowany obok tzw. dawniej
„Domu Wycieczkowego PTTK” na Zarabiu. Również i bogate programowo obchody jubileuszowe 50-
lecia Oddziału PTTK w Myślenicach w 1978 roku odbyły się w oparciu o przyjęcie, że Oddział ten
założony został w 1928 roku. Tu warto nadmienić, że w obchodach tych nie uczestniczyli już współza-
łożyciele Oddziału – Tadeusz Prus Wiśniowski (zmarł w styczniu 1978 r.), a także Stefan Bałuk, który
nawet nie wszedł w skład komitetu organizacyjnego obchodów! Obchody 60-lecia Oddziału (w 1988 r.)
ograniczyły się w zasadzie do uwzględnienia tematyki rocznicowej w programie Zjazdu Sprawozdaw-
czo-Wyborczego odbytego 12 lutego 1989 r
W związku z narastającymi wątpliwościami co do w/w „starszej” wersji
daty pierwotnego założenia („przedwojennego”) myślenickiego oddziału PTK, zrezygnowano jednak
z początkowo zaplanowanych na 2003 rok szerokich obchodów jubileuszu 75-lecia, zamieszczając tyl-
ko serię okolicznościowych artykułów w prasie lokalnej. Ostatecznie, po dogłębnej analizie wszystkich
dostępnych materiałów dot. przedmiotowego problemu zarząd Oddziału PTTK „LUBOMIR” w Myśle-
nicach, na posiedzeniu w dniu 10.04.2003 r. (protokół nr 22/2003) uznał za datę założenia dzień 11.04.
1932 r., przyjmując za podstawę informację zawartą w czasopiśmie „ZIEMIA” – 1936, str. 222, treści:
…”Na terenie wojew. Krakowskiego powstał z inicjatywy p. T. Prus – Wiśniowskiego w dn. 11.IV.
b.r. Oddziaał PTK. Na członków zapisało się na razie osób 14. Prowizorycznie funkcje prezesa
objął p. T. Prus – Wiśniowski, sekretarjat – p. Wł. Wiśniowska, serdecznie witamy nowych współ-
towarzyszy pracy krajoznawczej!”…
A więc w roku bieżącym przypada jubileusz 85 lecia Oddziału PTTK „LUBOMIR” w Myślenicach!
Nie zanosi się na jakieś huczne obchody, choć należy się spodziewać, że w/w rocznica zostanie zaakcen-
towana podczas planowanych na jesień obchodów 50 lecia działającego przy Oddziale Koła Przewod- ników Górskich i Terenowych im. Tadeusza Prus – Wiśniowskiego.
Bardziej szczegółowy opis przebiegu dotychczasowych obchodów rocznicowych jak też zarys ogólny
historii myślenickiej organizacji PTTK znajduje się w aktach archiwalnych Oddziału.
Myślenice, luty 2017 Kazimierz Pardyak
